مکانیابی جهات بهینة توسعة فیزیکی شهر رشت با استفاده از مدل AHP

استفاده مناسب از توان­ های محیطی پیرامون شهر باعث افزایش کارآیی اقتصادی و کاهش آسیب پذیری به منابع موجود می­ شود. در شرایط کنونی مواجه اغلب شهرها با توسعة کالبدی سریع و فزاینده، لزوم شناخت و مکان ­یابی اراضی مناسب به منظور حفظ منابع نایاب در شهرها را ضروری می ­سازد. شهر رشت نیز با توجه به وضعیت استقرار خود در جلگة حاصلخیز گیلان و وجود محدودیت های فیزیکی توسعة شهری مانند اراضی باتلاقی، زمین­ های زراعی و باغات حاصلخیز، جنگل و... نمی­ تواند به صورت گسترده توسعه یابد. هدف اصلی مقاله، تعیین جهت  مناسب و بهینه گسترش شهر با حداقل آسیب به منابع محیطی به منظور تأمین زمین برای  توسعه آتی شهر رشت است. بدین منظور از ابزار فنی سیستم اطلاعات جغرافیایی برای جمع آوری، تحلیل و تولید لایه­ ها و نقشه­ های مختلف تعیین موانع و جهت توسعة بهینه شهر رشت استفاده شده است. طی این فرآیند ابتدا ویژگی­ های طبیعی و انسانی مورد نیاز و تأثیرگذار در قالب 11 شاخص (قابلیت اراضی، توپوگرافی، پایداری زمین، شبکة ارتباطی، فرودگاه، گورستان، رودخانه، زیست گاه قرقاول، شهرک صنعتی، مرداب و نقاط روستایی اطراف شهر)شناسایی، جمع ­آوری و پردازش شدند. پس از این مرحله، عملیات ورود متغیرها و معیارها به سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS )انجام و در مرحلة بعد با توجه به داده­ های موجود، لایه­ های اطلاعاتی جدیدی مانند فاصله از گورستان، فاصله از رودخانه، فاصله از شهرک صنعتی و ... ارزیابی شد. در ادامه داده­ ها مجددا طبقه­ بندی و ارزش ­گذاری شدند، در این تحقیق برای ارزش­ گذاری لایه­ های اطلاعاتی از مدل (AHP ) و روش رتبه ­ای استفاده شده است. در نهایت پس از تلفیق نقشه­ ها، نقشة نهایی جهات مناسب گسترش آتی شهر رشت بهینه­ گزینی و ارایه و تعیین گردید. خروجی و برآیند مطالعات، بهترین اراضی را برای توسعة آتی شهر در محور جنوب آن جهت ­یابی کرده است.